Collectieve verwarming: waarmee moet ik rekening houden?
De toenemende aandacht voor de klimaatproblematiek leidt niet alleen tot alsmaar strengere regels, er zijn gelukkig ook steeds meer technologieën beschikbaar om het energievraagstuk op een duurzame manier op te lossen. Om dat ook economisch haalbaar te maken, is er in de verwarming van gebouwen een belangrijke rol weggelegd voor warmtenetten.
Inzake duurzaam energieverbruik kijken we vaak naar Scandinavië, waar al sinds de jaren ’70 en ’80 van vorige eeuw massaal wordt ingezet op warmtenetten. Aanvankelijk was duurzaamheid er niet eens een thema. De warmtenetten werden in eerste instantie gebouwd om installaties energie-efficiënter te maken, als antwoord op de oliecrisis van de jaren ’70. De redenering was dat de installatie van een grote stookketel voor de hele wijk efficiënter was dan het gebruik van vele kleine stookketels in elke individuele woning. Pas in een later stadium kwamen er initiatieven om die warmtenetten ook steeds duurzamer te maken, door alternatieve warmtebronnen erop aan te sluiten.
Ook bij ons neemt de belangstelling in warmtenetten toe en daar zijn twee goede redenen voor. De eerste is dat je de investeringskost in installaties zoals warmtepompen aanzienlijk kan verlagen als je deze machines collectief kan gebruiken. De tweede is dat het ontginnen van alternatieve warmtebronnen economisch interessanter wordt als het op grotere schaal kan gebeuren.
Alternatieve warmtebronnen
Bij de afweging om voor nieuwe projecten een beroep te doen op collectieve verwarming zijn dat meteen ook de twee belangrijkste factoren om rekening mee te houden. Kan je een kostenbesparing realiseren door installaties collectief te delen? En zijn er beschikbare warmtebronnen in de buurt die economisch interessant worden?
De eerste warmtenetten in ons land werden gebouwd rond afvalverbrandingsinstallaties, waar de recuperatie van restwarmte een voor de hand liggende keuze is. Intussen zijn er echter nog tal van warmtebronnen bijgekomen. Geothermie is een gekende technologie die al in heel wat bouwprojecten aangewend wordt. Een relatief nieuw concept is aquathermie, waarbij je warmte aan rivieren onttrekt om gebouwen te verwarmen. De technologie biedt een enorm potentieel en zou zelfs tot 60% van de warmtevraag voor gebouwen kunnen leveren zonder het ecosysteem in de rivieren zelf te verstoren. Aquafin is intussen ook gestart met de promotie van riothermie waarbij warmtewisselaars geplaatst worden in riolen om de restwarmte van afvalwater te recupereren.
Concurrentieel voordeel
Bij Van Marcke Engineering leggen we ons niet alleen toe op de technische analyse van de verschillende mogelijkheden, maar ook op het onderzoeken van de financiële haalbaarheid van dergelijke projecten. Voor architecten en studiebureaus is het steeds meer een must om in te zetten op duurzame oplossingen. De uitdaging bestaat er nu in om dat op een kostenefficiënte manier te doen en daar een concurrentieel voordeel uit te halen.
Collectieve verwarming biedt op dat vlak heel wat mogelijkheden, omdat je de investeringskost in duurzame installaties kan verdelen over een groter aantal wooneenheden. Alternatieve warmtebronnen zoals de warmte in rivieren en riolen zijn in principe gratis ter beschikking. Het komt er dan op aan om ook de investeringskost voldoende laag te krijgen, zodat de ontginning rendabel wordt. Schaalvergroting kan en zal daarin een belangrijke rol spelen.
Wettelijke bepalingen
Naast het economische plaatje zijn er ook tal van praktische vragen die je bij de analyse van de verschillende mogelijkheden moet beantwoorden. Vooreerst zijn er een hele reeks wettelijke bepalingen waaraan je moet voldoen. Om een beschikbare warmtebron zoals een rivier aan te spreken, moet je nagaan wat er mogelijk is en welke vergunningen daarvoor nodig zijn. Vaak zijn hierbij ook meerdere partijen betrokken – denk maar aan de rioolbeheerder als je een beroep wil doen op riothermie.
Collectieve verwarming houdt ook in dat er bijkomende leidingen gelegd moeten worden om bronnen en verbruikers met elkaar te verbinden. Ook hier moet je telkens nagaan wat technisch mogelijk is en welke wettelijke bepalingen hierop van toepassing zijn.
Van Marcke Engineering helpt architecten en studiebureaus om in deze materie hun weg te vinden, zodat ze alle aspecten van collectieve verwarming mee in rekening kunnen brengen tijdens de ontwerpfase. In eerste instantie om alle mogelijkheden met elkaar te kunnen vergelijken en later ook om concrete plannen uit te werken om de geselecteerde keuze in de praktijk te brengen.
