Warmtepompen voor appartementen: esthetische oplossingen en geluidsnormen
Een warmtepomp is een efficiënte en energiezuinige manier om appartementen te verwarmen, al is de installatie niet altijd vanzelfsprekend. Warmtepompen die werken op buitenlucht en hybride systemen hebben naast een binnenunit, namelijk ook een buitenunit. Waar raak je die buitenunit(s) in een appartementsgebouw nu het beste kwijt om zowel esthetisch als op vlak van rendement en geluidsoverlast de beste oplossing te bekomen? We vertellen het je graag in dit artikel.
Het geluid van de warmtepomp: de regelgeving
In de wet staan eigenlijk geen duidelijke spelregels over het maximale geluidsniveau dat een warmtepomp met een buitenunit mag bereiken. Ook over waar je de buitenunit(s) in een appartementencomplex specifiek moet installeren bestaan geen specifieke regels, met uitzondering van Brugge. Voor gebieden die aangeduid zijn als UNESCO-werelderfgoed gelden er namelijk afwijkende EPB-eisen of bestaat er een algemene afwijking of vrijstelling van een bepaalde EPB-norm.
Lawaaihinder bij warmtepompen
De milieuwetgeving (VLAREM II-regelgeving) bevat wel een aantal duidelijke richtlijnen over het toegelaten aantal decibel op elk moment van de dag. Zo mag een buitenunit op drie meter van de perceelgrens:
- Overdag maximaal 45 dB produceren.
- ’s Avonds maximaal 40 dB produceren.
- ‘s Nachts maximaal 35 dB produceren.
(Ter vergelijking: een vaatwasser haalt ongeveer 50 dB.)
In geval van overlast kunnen de bewoners of buren de milieuambtenaar van de gemeente aanspreken. Die zal oordelen of er bij de warmtepomp sprake is van ‘bovenmatige’ geluidshinder. Bij overtreding moet de geluidshinder meestal teruggebracht worden tot een aanvaardbaar niveau. Bij ernstige hinder kan de milieuambtenaar ook beslissen de installatie te verzegelen.
Meer weten over de geluidslimieten bij warmtepompen? Meer informatie vind je in het document van het WTCB: “WTCB- Contact 2018/4 - Welke geluidsnormen gelden er voor warmtepompen? ”
Het geluid van de warmtepomp: tips om overlast te voorkomen
De geluidsnormen uit de milieuwetgeving kunnen de plaatsing van de buitenunit(s) in een appartementencomplex complex maken. Waar houd je best rekening mee?
Let op de juiste afstand tussen de binnen- en buitenunit
In theorie geldt: hoe verder van de perceelgrens je de buitenunit plaatst, hoe beter om geluidsoverlast bij buren te voorkomen. Geluid neemt immers af met de afstand die het moet overbruggen. Helaas geldt dat ook voor warmte. Plaats de twee units niet verder dan 20 meter uit elkaar zodat er geen warmte verloren gaat en de warmtepomp zijn rendement behoudt.
Bepaal een goede plaatsing van de buitenunits
Aan de gevel?
De buitenunits aan de gevel bevestigen is een mogelijkheid, maar esthetisch gezien niet de populairste oplossing. Bovendien vergroot het de kans op lawaaihinder voor de omgeving, want er zijn geen muren om het geluid tegen te houden. Een laag dempend materiaal kan wel helpen om te vermijden dat de geluidstrillingen zich doorheen de rest van het appartementsgebouw verspreiden.
Op het dak?
Een plek op het dak is prima. Een buitenunit past bijvoorbeeld perfect in de nok van een zadeldak. Zorg wel voor zoveel mogelijk vrije ruimte rond de uitblaasopening en houd er rekening mee dat het rendement wat lager zal liggen, door de lange leidingen.
Geluidswerende boxen?
Een omkasting of trillingsdemping helpt ook, zolang die precies bij het geluidsvolume en de grootte van de buitenunit past. Let ook hier op dat de aan- en afvoer van lucht naar de buitenunit niet belemmerd wordt. De ventilator van de warmtepomp zal dan te hard moeten werken, waardoor het vermogen afneemt.
In een parkeergarage of kelder?
Lucht-water-systemen nemen warme of koude lucht uit de omgeving op om in de wooneenheid voor een aangename comforttemperatuur te zorgen. Maar de buitenunit moet de lucht die hij uit het appartement wegtrekt ook weer kunnen afgeven aan de omgeving. Daarom plaats je een buitenunit beter niet in een kelder, parkeergarage of andere afgesloten ruimtes, want dan zal die de hele ruimte verkoelen of verwarmen en moet je bijkomende ventilatie installeren. Daardoor daalt het rendement en de benodigde ventilator zorgt misschien weer voor extra geluidsoverlast. De buitenunits van warmtepompen die koelgassen gebruiken met ontploffingsgevaar, zoals propaan, butaan of ammoniak, plaats je sowieso best niet in een afgesloten ruimte om risico’s te vermijden.
Bepaal de juiste apparatuur
Niet alleen het rendement van energie is belangrijk, maar ook hoe stil de warmtepomp kan werken. Wil je lawaaihinder bij een warmtepomp efficiënt voorkomen? Lees dan de technische specificaties na. Je doet er altijd goed aan om een warmtepomp met stiltewerking aan te schaffen. Deze toestellen bereiken nog steeds een hoog vermogen, maar kan je afstellen op geluid. Handig wanneer de milieuambtenaar bijvoorbeeld beslist om de buitenunit bij geluidshinder terug te brengen tot een aanvaardbaar niveau of voor in de zomer wanneer de warmtepomp(en) mogelijks ook gaan koelen en het geluid van de buitenunit(s) exponentieel toeneemt.
Let op: in sommige gevallen heb je een vergunning nodig. Kies je er bijvoorbeeld voor om de buitenunit aan je huis te bevestigen, dan kan die het aangezicht van de straat veranderen. Ga eens langs bij de gemeente of dat ook voor jouw installatie het geval is.
En soms is een buitenunit gewoon geen goed idee
Bij hoge en grote appartementsgebouwen krijg je de verschillende buitenunits soms niet weggewerkt, zodat ze aan de geluidseisen voldoen. Een collectieve oplossing met een bodem-water-warmtepomp zoals een water-water-systeem kan dan uitkomst bieden. Deze warmtepompen hebben zelfs helemaal geen buitenunit. Dan hoef je je dus ook niets aan te trekken van de esthetiek of het onderhoud.
